ALİ ÇINAR/CİNER MEDYA KÜMESİ ABD TEMSİLCİSİ
ABD’de Slikon Vadisi’nde başarılı Türkler arasında yer alan ve Elon Musk’ın satın almasının ardından şirketten çıkarılanlar arasında yer alan yazılım mühendisi Fırat Karoğlu ve program yöneticisi Tuğçe Evirgen Bloomberg HT’nin sorularını yanıtladı.
Twitter’ın ayakta kalmak için iki büyük imtihanı aşması gerekentiğine dikkat çeken Evirgen ve Karaoğul’nun sorulara verdiği karşılıklar özetle şöyle;
Twitter’daki bundan sonraki süreci nasıl görüyorsunuz? Twitter’ın yeni modelde kârlı ve sürdürülebilir olması mümkün mü?
İşten çıkartmalar sektörde bekleniyordu elbette ama Twitter için bu durum biraz daha farklı. Nisan ayından beri devam eden davalık olan satış süreci vardı. Elon Musk’ın teklif vermesi ile başlayan bu süreç çok sayıda soru işareti ve meçhullüğü beraberinde getirdi. Alıcı tarafın sessiz kalması ve devam eden uzun belirsizlik münasebetiyle huzursuz bir ortam oluştu ve yavaş yavaş işten ayrılmalar başladı.
Eski idare tarafından satışa kadar olabildiğince şeffaf ve etkin olarak götürülen bağlantının yerini, satış sonrası büsbütün sessizlik aldı. Yeni idaresinden yaklaşık 1 hafta hiçbir irtibat gelmedi. Çalışanlar işten çıkarma olacağı dahil bütün haberleri Bloomberg ve öbür medya kanallarından öğrendi. Satış gerçekleştikten 1 hafta sonrasında da işten çıkarmalar gerçekleşti.
Güven kaybı yaşandı
Gelişmeler çalışanlara nasıl yansıdı?
İlk olarak Twitter kültürü yok oldu. Twitter’ın dünyaca ünlü bir şirket kültürü ve mühendislik kültürü vardı. 2 hafta içinde bu yok oldu.
İkinci olarak önemli bir bilgi ve birikim kaybı yaşandı. İşten çıkarma o kadar süratli ve plansız yapıldı ki, ne bilgi ne de projeler geride kalanlara devredilebildi. Nöbetçi mühendisler iş başındayken sistem erişimlerini kaybettiler. Kimi kritik kadrolar ya kapatıldı, ya da bu kadrolarda çok az kişi bırakıldı.
Son olarak da büyük bir inanç kaybı yaşandı. Twitter çalışanlarında olduğu üzere reklam veren fimaları da bu süreç önemli formda huzursuz etti. Bilhassa yeni idarenin Twitter’ın geleceği hakkında yaptığı tatmin etmeyen açıklamaları ve bu açıklamalarla aykırı düşen hareketleri reklam veren firmalar huzursuz etti ve bir çok firma reklamlarını ya azalttı ya da büsbütün platformdan geri çekti. Bunu öngören yeni idare, esasen Twitter’ın gelirinin reklamlara bağlı kalmaması için çeşitli adımlar atacağını belirtmişti. Fiyatlı yapılan mavi tik uygulaması bu denemelerden biri…
Bundan sonraki gelişmelere ait öngörüleriniz neler?
Twitter’in önünde iki büyük imtihan var. Birincisi Dünya Kupası ve yılbaşı dönemi. Bilhassa Dünya Kupası Twitter trafiğinin en ağır olduğu tertiplerden biri. Üzerine bir de yılbaşı dönemi eklenince Twitter trafiği önemli formda artacaktır. Twitter’ın, yatırımcıları ve reklam veren firmaları ürkütmemek için, rastgele bir sorun yaşamadan bu devirde ayakta kalması gerekiyor.
İkinci büyük imtihan da FTC (Federal Trade Commission) yani Ulusal Ticaret Komisyonu’nun data güvenliği için istediği düzenlemeler. Twitter, toplumsal medya şirketi olması münasebetiyle data güvenliği ve saklılığı konusunda çok dikkatli olmak ve sistemlerini yönetmeliklere uyumlu hale getirmek zorunda. FTC bir çok şirket üzere Twitter’ı da yakından takip ediyor. Twitter’ın satışından sonra bu mevzuda çalışan iki üst seviye yöneticinin ayrılması ve mavi tik özelliğinin hiçbir ön çalışma ve planlama yapılmadan süratlice kullanıcıya sunulması ve sonrasında oluşan kaos, bu mevzu üzerindeki kaygıyı artırdı. Twitter, FTC yönetmeliklerini görmezden gelirse, yakın geçmişte olduğu üzere büyük davalarla uğraşacak ve önemli para cezaları alacaktır.
“Ayakta kalma şansı var”
Eğer Twitter bu iki imtihandan muvaffakiyetle çıkarsa, vakit içerisinde kullanıcılarının, reklam veren firmaların ve yatırımcılarının itimadını kazanmaya başlayacaktır. Twitter’ın teknik altyapısı çok güçlü fakat bu yapıyı oluşturan mühendislerin birden fazla ya işten çıkarıldı ya da kendileri ayrıldı. Twitter, şayet elde kalan kısıtlı kaynaklarla bu periyodu sorunsuz atlatabilirse ve yeni idarenin tabiri ile Twitter 2.0 olarak şirketin yeni vizyonunu ve misyonunu dünyaya uygun anlatabilirse ayakta kalma bahtı var. Lakin karşısına önemli bir alternatif çıkarsa, işler bilakis dönebilir.
ABD’de twitter ve gibisi platformlar düşünüldüğünde çalışma fırsatları, koşullar nasıl? Bu alana yönelmek isteyenler için tavsiyeleriniz var mı?
ABD ve bilhassa Silikon Vadisi dünyadaki teknolojinin merkezi. Burada çalışmak ister istemez beşere farklı bir vizyon ve tecrübe katıyor.
Çalışma şartları bilhassa pandeminin başlaması ile çok değişti. Evvelden uzaktan çalışmaya sıcak bakmayan bir çok şirket artık uzaktan ya da meskenden çalışmayı benimsemiş durumda ve uzaktan çalışan çalışanları için üretkenliği artırmak için önemli yatırımlar yapıyorlar.
Sektörde, her ne kadar yakın devirde işten çıkarmalar olsa da iş çok, lakin rekabet de çok yüksek. Mülakat süreçleri biraz uzun ve önemli bir bilgi birikimi ve temel eğitim gerektiriyor. Bu alana yöneleceklere tavsiyemiz sıkı çalışmak. Teknik bilginin yanı sıra, davranışsal ve liderlik mülakatları da oluyor. Daha evvel toplumsal medya üzerine çalışmış olmak artı puan kazandırsa da bir çok poziyon için aranan bir kriter değil.
Tabi bu şirketlerde çalışabilmek için gerekli en kıymetli şey çalışma müsaadesi. ABD’de çalışma müsaadesi alabilmek kolay bir iş değil. ABD’de üniversite okumak çalışma müsaadesi almayı kolaylaştırıyor.
En kıymetlisi, buradaki büyük şirketlerde çalıştıktan sonra, kazanılmış bilgi birikimini ve tecrübeleri Türkiye’ye götürerek yatırım yapmak.
İşten çıkarmalar teknoloji bölümünün geleceğini bu alandaki çalışan motivasyonunu nasıl etkiliyor? Bu ortamda yeni iş imkanı var mı?
Kısa yanıt vermek gerekirse iş imkanı hala mevcut. Pandemi periyodunda, insanların konuta kapanması bilhassa büyük teknoloji firmalarının sunduğu hizmetlere talebi artırdı. Pandemi periyodunda Amazon’un satışları yüzde 57 oranında arttı. Konutta vakit geçirmek zorunda kalan beşerler Netflix ve gibisi platformlara yüklendiler. Twitter, Instagram ve Facebook üzere toplumsal medya servislerinin kullanımı da tekrar tıpkı halde arttı. Artan kullanımı karşılayabilmek için şirketler ister istemez büyümek ve süratli ve bazen de plansız bir biçimde eleman almak durumunda kaldılar.
Pandeminin durulması ve hayatın yavaş yavaş eski normlarına dönmesiyle birlikte bu hizmetlere olan talep de azaldı. Bu azalmanın üzerine bir de ekonomik gerileme eklenince şirketlerin kâr oranlarında bir düşüş yaşandı ve birçoklarının 3. çeyrek performansları beklentilerin altında kaldı. Bütün bu tablo, şirketleri yüksek riskli ya da düşük kâr oranlı projelerden daha stabil, az riskli yahut yüksek kar oranlı projelere yönelmeye zorladı. Bu stratejik değişikliklerin sonucunda da eleman çıkarmak durumunda kaldılar.
İşten çıkarma bekleniyorda fakat birebir anda olması varsayım edilmiyordu
Eleman çıkarmak, beklenmeyen bir durum değildi lakin bir çok firmanın bunu tıpkı anda iki haftalık bir vakit dilimi içerisinde yapacağı iddia edilmiyordu. İçinde bulunduğumuz devir 2023 planlarının yapıldığı bir devir. Planlamalar yapıldıktan sonra işten çıkarma yapan birçok şirketin 2023 yılının başlamasıyla birlikte daha temkinli olarak tekrar eleman alacağını düşünüyoruz.
Şu anda piyasada çok fazla iş arayan insan olduğu yanlışsız, fakat bir çok firma da bilhassa bu büyük şirketlerden çıkarılan elemanları almak için adeta kapışıyor. Toplu işten çıkarma yapan firmaların da hala açık ilanları var ve kritik durumlar için eleman almaya devam ediyorlar.
Ekonomik kriz büyürse işler daha berbata gidebilir, lakin bu halde devam ederse 2023 yılının ortasına kadar piyasa büyük ihtimalle dengelenecektir.
Sosyal medya platformlarının geleceği nereye gerçek gidiyor. 5 yıl sonra farklı hiç kestirim etmediğimiz bir alana kayar mı?
Sosyal medya platformlarının çeşitli misyonları ve kullanıcı kitleleri var. Twitter, TikTok, Instagram, ve Facebook bu platformların önde gelenleri. Facebook eskisi kadar ilgi görmüyor. Instagram ve TikTok daha çok içerik üreticileri ve cümbüş üzerine ağırlaşmış durumda. Bu alanlarda çok fazla değişiklik olacağını düşünmüyoruz.
Twitter’ın konumlandığı yer ise başkalarından farklı. Twitter kurulduğu günden beri insanların haber alma özgürlüğünü savunan ve para kaybetmek uğruna bu misyonundan vazgeçmeyen bir platformdu. Yeni idarenin Twitter’ı nasıl konumlandıracağını şimdi bilmiyoruz. Twitter şayet ki bu misyondan vazgeçip öteki alanlara kayarsa bu alanda ister istemez bir açık meydana gelecektir ve bu açığın doldurulması kaçınılmaz olacaktır.
Tüm bunlarla birlikte değişen teknolojiyi de göz arkası etmemek gerek. Günümüz toplumsal ağlarının çabucak hemen hepsi merkezi bir sistem üzerinde çalışıyor lakin bilhassa son 1-2 yıldır ivme alan öbür bir sistem daha var: Decentralized network (dağınık, merkezi olmayan ağlar). Mastodon ve Twitter’ın kurucularından Jack Dorsey’nin başını çektiği BlueSky bunların önde gelenleri. Dağınık ağlar, merkezi sistemlerin tersine kullanıcı bilgilerini ve paylaşımlarını tek bir merkezde toplamak yerine dağınık olan sistemlerde depoluyor. Bu dağınık sistemler, hem bilgi güvenliği açısından merkezi sistemlere nazaran daha inançlı sayılıyor hem de datanın tek bir sahibi olmadığı için sansürün ve kısıtlamaların önüne geçmiş oluyor. İlerleyen günler ne getirir bilinmez lakin dağınık altyapıya sahip toplumsal ağlar süratli bir formda büyüyor ve çok yakın vakitte merkezi toplumsal ağlara önemli rakip olacağa benziyorlar. Bilhassa devletlerin günümüz toplumsal ağlarını denetim altına almaya ve sansürlemeye çalışması, sansürlemesi çok güç olan dağınık ağların elini bir nebze güçlendiriyor.
ABD’nin uluslarası seviyede, teknoloji alanında rekabeti nasıl buluyorsunuz. Bilhassa Çin ile olan gayret,Tıktok konusunda telaşlar nelerdir?
ABD hala teknoloji alanında en büyük güç. Son vakitlerde Rusya ve Çin’in yaptığı önemli yatırımlara karşın ABD hâlâ dalın başkanı. Tiktok her ne kadar 25 yaş altı kitleyi kendine bağlamış olsa da, reklam geliri ve kullanım açısından Instagram bu kulvarda önder. Önümüzdeki günler ne getirir bilemeyiz lakin Çin, mümkün bir Twitter faciasına karşı güçlü bir alternatifle piyasaya çıkarsa, önemli bir ivme kazanabilir.
